Parady równości lub marsze Dumy są zakorzenione w trudnej historii mniejszości, która przez dziesięciolecia musiała zmagać się z uprzedzeniami i tym, by większość społeczeństwa w końcu zaczęła akceptować je takimi, jakimi są. To właśnie czerwiec uznaje się za miesiąc LGTBQ+. Nie stało się tak bez przyczyny.
Pride Month: Stonewall Inn katalizatorem zmiany
Pierwsi organizatorzy marszu równości wybrali ten miesiąc, by oddać hołd demonstracjom, które odbyły się w 28 czerwca 1969 roku. Wszystko zaczęło się rankiem tego dnia, gdy nowojorska policja dokonała nalotu na Stonewall Inn, popularny gejowski bar w Greenwich Village w Nowym Jorku.
Policjanci kolejno przepytywali klientów i pojedynczo wypuszczali na zewnątrz lokalu, ci zaś zatrzymywali się przed wejściem. Zebrał się tłum w liczbie ok. 200 osób. Gdy stróże prawa wyprowadzali kelnera, ochroniarza, trzy osoby transpłciowe i jedną lesbijkę do wozu policyjnego, tłum zareagował okrzykami „We want freedom” i „Gay power”. Doszło do przepychanek, na policjantów posypały się kamienie, butelki i śmieci.
Policja musiała wezwać wsparcie, a na ulicach wybuchły zamieszki, które trwały do późna w nocy. Do rana cała ulica była wymazana na ścianach napisami „Support gay power!”, „Drag power!” oraz „Gay is good”.
Wieczorem następnego dnia ponownie doszło do zamieszek z udziałem ponad 2000 osób. W całej okolicy wybuchały pożary. Do rozpędzania tłumu skierowano 400 policjantów ze specjalnych jednostek porządkowych. Starcia z policją trwały do rana. W kolejnych dniach również dochodziło do zamieszek, ale na mniejszą skalę.
Historycznie była to pierwsza tak duża manifestacja osób homoseksualnych w walce o równe prawa. Okazała się impulsem do organizowania marszów LGBTQ+ i powstania ruchów na rzecz praw gejów jak Gay Liberation Front (Front Wyzwolenia Gejów), który został powołany do życia miesiąc po wydarzeniach związanych ze Stonewall. Członkowie GLF, wzorując się na ruchu na rzecz praw obywatelskich czy praw kobiet, organizowali protesty, spotykali się z politykami i przerywali publiczne spotkania w celu pociągnięcia ich do odpowiedzialności.
Zobacz także:
Pride Month – pierwszy marsz równości
28 czerwca 1970 roku, czyli równo rok po zamieszkach Stonewall, odbył się pierwszy marsz Gay Pride w historii USA. Obejmował 51 przecznice do Central Parku w Nowym Jorku. Marsz zajął mniej czasu niż zaplanowano ze względu na emocje oraz na ostrożność w przechodzeniu przez miasto z gejowskimi sztandarami. Pozwolenie na paradę zostało wydane zaledwie dwie godziny przed jej rozpoczęciem, ale maszerujący nie napotkali większego oporu ze strony mieszkańców miasta.
Pierwsze marsze miały na celu inspirowania poszerzającego się ruchu aktywistów. Z czasem zaczęto organizować coraz więcej corocznych parad w innych miastach na całym świecie. Choć wciąż zachowała się część pierwotnego charakteru aktywistycznego marszu równości, to jednak w bardziej tolerancyjnych miastach te wydarzenia przybierają bardziej celebracyjną formę. Przez ulice przejeżdżają platformy z muzyką, na których widzimy np. tancerzy czy drag queens.
Skąd pochodzi nazwa Miesiąc Dumy?
Określenie Duma przypisuje się Brendzie Howard, biseksualnej aktywistce, która znana jest jako „Mother of Pride” (Matka Dumy) ze względu na koordynację pierwszego marszu Pride, a także zapoczątkowanie tygodniowej serii wydarzeń wokół Pride Day, które stały się genezą corocznych uroczystości, odbywających się na całym świecie właśnie w czerwcu. Słynne są słowa innego aktywisty, Toma Limoncelliego, który powiedział: „Następnym razem, gdy ktoś zapyta cię, dlaczego istnieją marsze LGBT lub dlaczego Miesiąc Dumy przypada na czerwiec, powiedz im: ‘biseksualna kobieta o imieniu Brenda Howard pomyślała, że tak powinno być”.
Kto zaprojektował tęczową flagę?
Symbolem dumy i ruchu na rzecz równouprawnienia osób LGBT od wielu lat jest tęczowa flaga. Zaprojektowana przez artystę i aktywistę Gilberta Bakera została użyta po raz pierwszy na paradzie gejowskiej w San Francisco 25 czerwca 1978 roku. Jej znaczenie wzrosło po zamachu na Harveya Milka, z którym Baker się przyjaźnił. Początkowo miała osiem kolorów, lecz ta liczba szybko spadła do sześciu i właśnie w takiej formie pozostaje w użyciu od 1979 roku.
Marsze Dumy w Polsce
W naszym kraju najstarszym marszem jest Parada Równości w Warszawie. Organizuje się ją od 2001 roku. Cztery lata później została zakazana przez ówczesne władze lokalne (prezydentem miasta był wtedy Lech Kaczyński), ale nie przeszkodziło to w żaden sposób organizatorom, by ją przeprowadzić. Ten zakaz został później uznany za naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zeszłoroczna parada przyciągnęła ok. 80 tys. osób. Jednak nie tylko w stolicy organizowane jest to wydarzenie. Marsze równości pojawiają się także w Krakowie, Poznaniu, Gdańsku czy Wrocławiu. A wszystko zaczęło się od małego klubu w Nowym Jorku.
ELLE MAN POLECA: Najlepsze filmy o gejach i lesbijkach w historii kina [GALERIA]
ZOBACZ: Seks na ekranie: najlepsze sceny gejowskie i lesbijskie w filmach [GALERIA]
CZYTAJ: Najlepsze filmy oraz seriale o gejach i lesbijkach na Netfliksie [RANKING ELLE MAN]
