Dlaczego dłonie się pocą i co zrobić, aby tego uniknąć?
Ciało człowieka zawiera ponad milion gruczołów potowych, które pełnią bardzo ważne funkcje – przede wszystkim odpowiadają za termoregulację organizmu, a także pomagają w usunięciu z niego toksyn. Najwięcej gruczołów potowych znajduje się w dołach pachowych, w pachwinach, na czole, na dłoniach i na stopach, przy czym różnią się one od siebie wydzielanym potem. Gruczoły potowe dzielą się na ekrynowe i apokrynowe: te pierwsze znajdują się właśnie na wewnętrznej stronie dłoni. Produkują bezwonny pot, który składa się w 99% z wody, inne składniki potu, takie jak mocznik, amoniak, kwas mlekowy i chlorek sodu, stanowią tu niecały procent. Ten rodzaj gruczołów odpowiada głównie za zapobieganie przegrzania się organizmu, chłodząc go.
Gruczoły apokrynowe zaś produkują pot o nieprzyjemnym zapachu – ich działanie kontrolowane jest przez noradrenalinę, hormon wydzielany m.in. w sytuacjach stresowych. Osoby, które zmagają się z zaburzeniami lękowymi często wskazują na charakterystyczny, mocny odór, który znacząco różni się od woni potu, wydzielanego np. podczas wysiłku fizycznego. Za przykry zapach potu z gruczołów apokrynowych odpowiadają zawarte w nim związki tłuszczowe.
Pocenie się dłoni jest zjawiskiem całkowicie naturalnym i niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Obfite pocenie występuje podczas wysiłku fizycznego, przebywania w wysokich temperaturach, noszenia odzieży z nie oddychających tkanin, gorączkowania, czy w wyniku dużego pobudzenia emocjonalnego. Nadmierna perspiracja natomiast nazywana jest nadpotliwością i szacuje się, że dotyczy nawet 3% populacji ludzkiej. Nadpotliwość możemy podzielić na dwa rodzaje:
- Nadpotliwość pierwotna: kiedy ilość wydzielanego potu związana jest z nadreaktywnością układu współczulnego i wynika z indywidualnej fizjologii pacjenta.
- Nadpotliwość wtórna: kiedy przyczyną nadmiernej perspiracji są choroby i stres.
fot. Getty Images
Nadpotliwość wtórna, zwłaszcza jeśli pojawiła się nagle i towarzyszą jej inne, niepokojące objawy, powinna skłonić do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. Schorzenia, w których występuje, to między innymi:
- cukrzyca,
- nadczynność tarczycy,
- choroby nowotworowe,
- białaczka,
- zaburzenia lękowe,
- przewlekłe infekcje,
- zaburzenia neurologiczne,
- otyłość.
Co zrobić, żeby ręce się nie pociły?
Postępowanie w przypadku nadpotliwości jest uzależnione od jej przyczyny. Jeśli mamy do czynienia z nadpotliwością wtórną, należy wyeliminować schorzenie, któremu towarzyszy. Niezbędne jest więc przeprowadzenie wnikliwej diagnostyki, z pewnością nie obejdzie się bez wizyty u specjalisty endokrynologa.
Na osobny akapit zasługuje nadpotliwość związana z nadmiernym stresem. Stres przewlekły, a także napady paniki, powodują nie tylko zlewne poty (głównie w obrębie dłoni i stóp), ale znacząco obniża jakość życia, a także może przyczyniać się do rozwoju groźnych chorób, takich jak wrzody żołądka czy refluks. Stale podwyższony poziom hormonów stresu we krwi, może również wpływać na zaburzenia snu, zaburzenia układu krążenia, jak i osłabiać odporność organizmu. W takim wypadku, należy ograniczyć ekspozycję na czynniki stresogenne, włączyć do codziennej rutyny aktywność fizyczną, niezbędna może też okazać się wizyta u lekarza psychiatry i włączenie farmakoterapii. W warunkach domowych można wesprzeć się naturalnymi, ziołowymi preparatami uspokajającymi, takimi jak napar z melisy, chmielu czy rumianku.
Zobacz także:
Nadpotliwość pierwotną natomiast, możemy zmniejszyć, działając bezpośrednio na pracę gruczołów potowych. Najpopularniejszą i najłatwiej dostępną metodą jest oczywiście stosowanie antyperspirantów i blokerów, ograniczających wydzielanie potu. Na rynku dostępne są preparaty w formie maści, sprayu, a nawet żeli pod prysznic. Kolejnym sposobem na nadpotliwość jest przyjmowanie leków antycholinergicznych, działających na gruczoły potowe. Taka terapia odbywa się oczywiście pod okiem lekarza specjalisty.
Istnieje również kilka zabiegów gabinetowych, które pozwalają na długo pozbyć się problemu „mokrych rąk”. Zaliczamy do nich:
- iniekcje toksyną botulinową (botoksem), która blokuje przewodnictwo nerwowe w obrębie gruczołów potowych
- jonoforezę, która polega na stopniowym porażaniu kanałów jonowych w gruczołach potowych przez prąd elektryczny
- chirurgiczne usuwanie gruczołów potowych
Wszystkie wymienione wyżej zabiegi przeprowadza doświadczony lekarz dermatologii po dokonaniu wnikliwego wywiadu i dobraniu odpowiedniej metody dla danego pacjenta.
Czy pocenie się dłoni jest potrzebne organizmowi?
Pocenie się jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, dlatego wiele z nas zadaje sobie pytanie, czy zabiegi ograniczające perspirację nie są niezdrowe. Przecież pot chłodzi ciało i pomaga w odprowadzeniu toksyn… Tak jak wspomnieliśmy na początku, skóra człowieka „wyposażona jest” w bardzo duże ilości gruczołów potowych (od 1 do nawet 5 milionów) rozmieszczonych na całej jej powierzchni. Zablokowanie działania gruczołów na jednym z obszarów ciała, nie stanowi więc zagrożenia dla funkcjonowania organizmu. Podobnie sprawa ma się ze stosowaniem antyperspirantów na skórę pod pachami – produkty, które możemy znaleźć w sklepach i aptekach są w pełni bezpieczne, o ile używamy ich zgodnie z zaleceniami producenta (na przykład nie aplikujemy antyperspirantu na podrażnioną po goleniu skórę, co mogłoby przyczynić się do powstania infekcji).
Domowe sposoby na nadmierną potliwość dłoni
Istnieje kilka domowych sposobów, które mogą pomóc przy nadmiernym poceniu się rąk. W pierwszej kolejności jednak należy przyjrzeć się naszym codziennym nawykom i ograniczyć te, które mogą powodować nadpotliwość. Mowa tu przede wszystkim o stresie i… diecie. Wzmożoną perspirację dłoni powodują między innymi ostre przyprawy, kawa, alkohol i oczywiście substancje psychoaktywne.
Co jeszcze możemy zrobić, aby ręce się nie pociły? Jednym ze sposobów jest regularne picie naparów ziołowych, a konkretnie z melisy, rumianku, skrzypu polnego, szałwii i kory dębu. Wszystkie te rośliny mogą wpływać na pracę gruczołów skórnych, a przy okazji pomagać w wyciszeniu i ukojeniu zszarganych nerwów. Pomocne mogą okazać się również kąpiele w naparze z czarnej herbaty, a także moczenie rąk w wodzie z niewielką ilością sody oczyszczonej. Należy też unikać gorących kąpieli i prysznica, które wzmagają wydzielanie potu. To powinno pomóc rozwiązać problem nadmiernej potliwości dłoni.
