Czym jest heteroseksualizm, który w zasadzie warto byłoby nazywać już heteroseksualnością (wszelkie -izmy związane z seksualnością budzą bowiem zwykle negatywne skojarzenia, ale stosujemy je w tym tekście, aby konkurować w Google'u z innymi artykułami na ten temat)? Czy faktycznie osób heteroseksualnych jest w naszym społeczeństwie najwięcej?                                             

Co to jest heteroseksualizm? 

Heteroseksualizm, nazywany inaczej heteroseksualnością, to orientacja seksualna dotycząca osób odczuwających pociąg seksualny skierowany do przeciwnej płci. Termin powstał poprzez połączenie dwóch słów: heteros z języka greckiego, które oznacza „inny/obcy”, oraz sexus z języka łacińskiego, które oznacza „płeć”. Określenie to zaczęło być wykorzystywane w nomenklaturze naukowej i psychologicznej dopiero pod koniec XIX wieku. 

Heteroseksualizm jest najczęściej występującą orientacją seksualną wśród ludzi. Obecne badania mówią, że dotyczy ponad 80 procent populacji. Orientacja seksualna to cecha wrodzona, na którą nie mamy wpływu. Co ciekawe, naukowcy dalej nie są w stanie określić jednej, dokładnej przyczyny, która kształtuje rodzaj naszej seksualności. Najnowsze teorie wskazują na złożoną interakcję czynników genetycznych, hormonalnych i środowiskowych. 

Kształtowanie się orientacji seksualnej jest procesem złożonym, pozostającym pod wpływem wielu czynników, wśród których znaczącą rolę odgrywają uwarunkowania biologiczne. Orientacja seksualna nie podlega możliwości dowolnego kształtowania zgodnie z kulturowo-społecznymi oczekiwaniami, nie jest kwestią wyboru lub mody - stanowisko Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. 

Terminy heteroseksualizm odnosi się przede wszystkim do ludzi, jednak wszystkie ssaki oraz pozostałe zwierzęta wykazują zachowania heteroseksualne (w świecie zwierząt są niezbędne do rozmnażania płciowego). 

Kto to jest heteroseksualista (osoba heteroseksualna)? Najprościej mówiąc, jest to człowiek, który odczuwa pociąg seksualny do osób o odmiennej płci. Często zdarza się, że to właśnie z płcią przeciwną tworzy związki lub inne relacje romantyczne.    

Jednak co ważne, powinniśmy pamiętać o rozróżnieniu orientacji seksualnej od orientacji romantycznej. Osoba heteroseksualna nie musi być osobą heteroromantyczną (i na odwrót!). 

Zobacz także:

Heteroseksualizm a heteroromantyzm 

Tak jak wcześniej wspomnieliśmy, heteroseksualizm jest rodzajem orientacji seksualnej. Istnieje jednak też pojęcie heteroromantyczności, które określa orientację romantyczną jednostki. 

Czym różnią się od siebie te dwa rodzaje orientacji? Heteroseksualizm opisuje nasze preferencje seksualne. Mówi o tym, kogo pożądamy i z kim chcemy realizować się podczas stosunków erotycznych. Heteroromantyzm możemy nazwać popędem romantycznym, skierowanym do osób przeciwnej płci. Skupia się wokół naszych preferencji emocjonalnych - tego, w kim się zakochujemy i z kim chcemy tworzyć związki oraz relacje. 

Używanie jednego określenie opisuje doświadczenia większość osób, ale nie wszystkich. To nie są tylko puste nazwy. Odnoszą się one do dużej części tożsamości ludzi - tego kim są. Te nazwy pozwalają bardziej precyzyjnie nazwać i lepiej zrozumieć własne uczucia. To pierwszy krok do realizacji swoich potrzeb i znalezienia spełnienia - czytamy w artykule dotyczącym orientacji romantycznej na stronie sexed.pl. 

Najczęściej zdarza się, że nasz popęd romantyczny pokrywa się z naszym popędem erotycznym. Niektórzy jednak odczuwają romantyczną fascynację drugą osobą, która nie występuje w parze z fascynacją seksualną. Przykładowo, heteroromantyczna kobieta może najczęściej zakochiwać się w osobach przeciwnej płci, jednak to inne kobiety najbardziej pociągają ją seksualnie. Innym przykładem może być heteroseksualizm połączony z aromantyzmem. Tego typu człowiek odczuwa pożądanie erotyczne w stosunku do osób przeciwnej płci, ale nie czuje potrzeby wchodzenia w związki i relacje romantyczne. 

Heteroseksualizm i heteronormatywność - czym się od siebie różnią?                                                           

Pojęcie heteronormatywności jest związane z heteroseksualizmem, jednak znaczenia obu tych słów nie są takie same. O co w takim razie chodzi w tej całej heteronormatywności? 

To tendencja społeczna i kulturowa, która sprowadza wszystkie związki między ludźmi do heteroseksualności i uznanych za tradycyjne ról płciowych. Heteronormatywność możemy zauważyć w normach prawnych, społecznych i kulturowych wielu państw. Osoby nieheteronormatywne, na przykład mniejszości seksualne, są często wykluczane i spychane na margines. Przykładu heteronormatywności prawnej nie musimy szukać bardzo daleko - w naszym kraju tylko związki heteroseksualne mają prawo do ślubu czy adopcji dzieci. 

Osoby heteronormatywne nie doświadczają przemocy i opresji systemowej motywowanej ich orientacją seksualną czy tożsamością płciową - możemy przeczytać na sexed.pl.

Warto wspomnieć też tutaj o występowaniu heteroseksizmu, czyli przekonania, że orientacja heteroseksualna jest bardziej wartościowa niż inne rodzaje seksualności. Niestety, dalej istnieje ono w pewnym stopniu wśród ludzi wychowywanych w heteronormatywnych społeczeństwach. Z tego powodu osoby nieheteroseksualne często spotykają się z ostracyzmem społecznym, brakiem akceptacji a nawet aktami agresji ze strony heteroseksistów. 

Na szczęście, coraz lepszy dostęp do edukacji oraz rosnąca ilość organizacji walczących o prawa mniejszości seksualnych sprawiają, że świat zaczyna oddalać się od przekonań takich jak heteronormatywność i heteroseksizm. Na pełne równouprawnienie pewnie jeszcze trochę będziemy musieli poczekać, ale widać światełko w tunelu. 

Heteroseksualizm - związki heteroseksualne 

Związki heteroseksualne, czyli stworzone z osób odmiennej płci, są dominującą formą relacji w większości społeczeństw. W społeczeństwach heteronormatywnych (jeśli jeszcze nie znasz tego określenia, zerknij do akapitu powyżej) mają o wiele większe przywileje prawne niż relacje osób o innych orientacjach seksualnych lub romantycznych. Ma to wpływ na kwestie takie jak: 

  • zawieranie małżeństw 
  • adopcja dzieci 
  • rejestrowanie związków partnerskich                     

Obecnie, tylko w 33 krajach na całym świecie dozwolone są małżeństwa osób w związków nieheteroseksualnych. Są to państwa takie jak:  

  1. Europa: Belgia, Hiszpania, Norwegia, Portugalia, Islandia, Dania, Francja, Wielka Brytania, Finlandia, Austria, Szwajcaria, Słowenia, Malta, Niemcy, Luksemburg, Irlandia, Szwecja, Andora (w Andorze prawo ma zostać wprowadzone od 2023 roku)
  2. Ameryka Północna: Kanada, Zjednoczone Stany Ameryki Północnej, Meksyk, Kostaryka, Kuba 
  3. Ameryka Południowa: Argentyna, Brazylia, Urugwaj, Kolumbia, Ekwador, Chile 
  4. Azja: Tajwan 
  5. Afryka: Republika Południowej Afryki 
  6. Australia i Nowa Zelandia 

W przeciwieństwie do innego rodzaju relacji, pary heteroseksualne, stworzone z dwóch osób odmiennej płci, są akceptowane i doceniane przez większość wierzeń religijnych na świecie. Z tego powodu społeczeństwa wyznaniowe najczęściej faworyzują relacje heteroseksualne, nie dając przyzwolenia kulturowego, a nawet prawnego, na powstawanie innego rodzaju związków, na przykład jednopłciowych. W niektórych krajach na świecie nieheteroseksualne kontakty erotyczne podlegają surowym karom. 

Na szczęście, organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka, takie jak Amnesty International czy Komitet Praw Człowieka ONZ, prowadzą aktywną walkę z tego typu przepisami. Państwa penalizujące kontakty nieheteroseksualne są regularnie wzywane do włączenia do konstytucji zakazu dyskryminacji ze względu na orientację seksualną. 

Według badań przeprowadzonych w 2012 roku, związki heteroseksualne zajmują drugie miejsce w rankingu trwałości. Bardziej trwałe są relacje jednopłciowe, tworzone przez dwóch mężczyzn. Na trzecim miejscu znalazły się związki jednopłciowe dwóch kobiet.       

Heteroseksualizm a inne orientacje seksualne                

Heteroseksualizm to najczęściej spotykana orientacja seksualna, musimy jednak pamiętać, że nie dotyczy ona wszystkich osób. Wśród innych rodzajów seksualności możemy wyróżnić między innymi: 

  • homoseksualizm;
  • biseksualizm;
  • aseksualizm;

Homoseksualizm najprościej możemy opisać jako zainteresowanie seksualne osobami tej samej płci (biologicznej czy kulturowej). Około 5 procent populacji to osoby homoseksualne. Natomiast biseksualizm to orientacja, w której popęd seksualny jest skierowany zarówno do osób tej samej, jak i odmiennej płci.                   

Warto wspomnieć też o aseksualizmie, który dotyczy osób nie czujących pociągu seksualnego do żadnej z płci. Co ważne, nie wynika to z choroby ani zaburzenia. Osoby aseksualne mogą tworzyć emocjonalne i romantyczne relacje z innymi, nie mają jednak potrzeby realizacji seksualnej. Według obecnych danych, aseksualizm dotyczy około jednego procenta populacji. 

Heteroseksualizm - flaga i inne symbole    

Heteroseksualizm posiada swoją flagę dumy, jednak nie jest ona rozprzestrzeniona w tym samym stopniu co flagi innych orientacji. Flaga hetero jest stworzona z podłużnych pasów, biało czarnych lub w różnych odcieniach szarości. 

Inne znaki heteroseksualizmu są związane z symbolami męskości i kobiecości, wykorzystywanymi od czasów starożytnych. Najbardziej rozpoznawalne jest połączenie symbolu Marsa, rzymskiego boga wojny, który reprezentuje męskość i Wenus, rzymskiej bogini piękna i miłości, która reprezentuje kobiecość.         

Heteroseksualizm na świecie 

Heteroseksualizm jest obecnie dominującą orientacją seksualną na świecie. W 2021 roku, międzynarodowe przedsiębiorstwo konsultingowe IPSOS zamieściło badania przeprowadzone w 27 krajach na wszystkich kontynentach. W ankiecie:

  • około 80 pytanych procent osób wskazało swoją orientację jako heteroseksualną
  • około 4 procent osób wskazało swoją orientację jako biseksualną
  • około 3 procent osób wskazało swoją orientację jako homoseksualną
  • około 1 procent osób wskazało swoją orientację jako aseksualną, panseksualną lub inną. 

Co ciekawe, zauważono duże różnice tożsamości seksualnej pomiędzy różnymi generacjami. Przykładowo, wśród najmłodszych (Generacja Z), aż 9 procent osób wskazało swoją orientację jako biseksualizm. Dla porównania, u Millenialsów było to około 4 procent osób, u Generacji X 3 procent, a u Baby Boomersów tylko 2 procent.    

Gen Z i Millenialsi częściej identyfikowali się również jako homoseksualiści - odpowiednio 4 procent i 3 procent badanych osób, w porównaniu do 2 procent oraz 1 procenta w przypadku Pokolenia X i Baby Boomersów.  Coraz więcej zwłaszcza młodych ludzi nie patrzy na płeć a na drugą osobę, odrzucając etykietki i sztywne podziały, idąc za głosem serca i/lub ciała.                               

Heteroseksualizm w Polsce

Tak jak wcześniej wspomnieliśmy, z obecnych danych wynika, że heteroseksualizm to najczęściej występująca orientacja seksualna wśród ludzi. Jest też dominującą seksualnością w naszym kraju. Ponad 94 procent pytanych polaków wskazało swoją orientację jako hetero. Badania pokazują, że największy odsetek heteroseksualistów w Polsce zamieszkuje tereny wiejskie oraz mniejsze miasta. Procent osób hetero nieznacznie spada w większych miastach, takich jak Warszawa, Wrocław czy Trójmiasto. 

Musimy jednak pamiętać, że tego typu badania nie są w stu procentach miarodajne, szczególnie w Polsce, która jest krajem heteronormatywnym. Nasze prawo nie jest korzystne dla osób nieheteroseksualnych. Pary jednopłciowe nie mogą wziąć ślubu, zarejestrować związku partnerskiego ani adoptować dzieci. 

Na niektórych obszarach kraju heteroseksualizm jest jedyną akceptowaną społecznie seksualnością. Z tego powodu duża ilość badanych osób może nie czuć się komfortowo z ujawnieniem swojej orientacji seksualnej. Na szczęście, rosnąca świadomość społeczeństwa sprawia, że z roku na rok coraz większa liczba Polaków wypowiada się za wprowadzeniem odpowiedniej regulacji prawnej dla osób w związkach niehetereoseksualnych żyjących w naszym kraju.