Prowadzenie konwersacji z osobą w okresie dojrzewania może być niezwykle trudne. Często wydaje nam się, że bez względu na to, jak bardzo się staramy, nie jesteśmy w stanie skończyć rozmowy bez kłótni i zgrzytów. Niestety, często wina leży po naszej stronie, nawet wtedy, kiedy mamy dobre chęci. Jak rozmawiać z nastolatkiem? W jaki sposób stworzyć idealne warunki do konwersacji? Których tematów lepiej nie poruszać? Czytaj dalej!
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Praktyczne wskazówki
Relacje opiekunów z nastolatkami są często trudne, złożone, pełne napięć i kłótni. Nic dziwnego, ponieważ okres dorastania jest momentem, w którym dziecko zaczyna budować swoją tożsamość i autonomię. W tym czasie zachodzi też duża ilość zmian hormonalnych w jego organizmie, co może powodować występowanie huśtawek nastroju i wzmożonej emocjonalności. To wszystko znowu może prowadzić do przeciwstawiania się dorosłym i niechęci do prowadzenia z nimi szczerych rozmów.
Jak wiemy, komunikacja z podopiecznym jest niezwykle ważna, szczególnie w burzliwym okresie dorastania. Jak stworzyć bezpieczne i komfortowe warunki do rozmowy, w których nastolatek poczuje się pewnie? To oczywiście w pewnym stopniu zależy od cech charakteru i stanu emocjonalnego konkretnej osoby. Jest jednak kilka uniwersalnych zasad, które pomogą nam w prowadzeniu produktywnych i szczerych konwersacji.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Staraj trzymać się poniższych zasad:
- Stwórz warunki do rozmowy. Ustal jej termin oraz zasady, zorganizuj odpowiednią przestrzeń.
- Bądź zaangażowany w konwersację - aktywnie słuchaj i zadawaj pytania.
- Nie oceniaj. Pamiętaj, że każdy ma prawo do własnych zainteresowań i przekonań.
- Trzymaj emocje na wodzy.
- Bądź szczery i otwarta. Pokaż podopiecznemu, że darzysz go zaufaniem.
- Nie unikaj trudnych tematów, nawet, jeśli boisz się o nich rozmawiać.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Stwórz warunki do rozmowy
Każda poważna, długa rozmowa z nastolatkiem (na przykład na temat jego zachowania i rzeczy, które cię w nim niepokoją) powinna zostać dokładnie zaplanowana. Zamiast „atakować” swojego podopiecznego w biegu i nerwach, stwórz dobre warunki do konwersacji. Spokojne, przemyślane spotkanie, do którego oboje się przygotujecie, ma o wiele większe szanse na powodzenie.
Jak stworzyć idealne warunki do rozmowy z nastolatkiem?
Umów się na rozmowę
Często zdarza się, że temat, który chcemy poruszyć z nastolatkiem pojawia się nagle. To naturalne, że naszym pierwszym instynktem jest konfrontacja z podopiecznym i rozpoczęcie dłuższej rozmowy. Musisz jednak pamiętać, że nastolatek, nawet jeśli nie jest jeszcze pełnoletni, ma prawo do samodzielnego rozporządzania własnym czasem. To, że ty chcesz rozpocząć konwersację w danym momencie nie oznacza, że druga osoba będzie czuła się z nią komfortowo. Może boli ją głowa, jest umówiona na telefon z koleżanką, albo ma bardzo ważny projekt do szkoły, z którym się nie wyrabia?
Zobacz także:
Jeśli chcesz poruszyć dłuższy lub ważny temat z nastolatkiem, pamiętaj, żeby wcześniej umówić się z nim na rozmowę. Daj mu czas na przygotowanie, znajdźcie termin, który będzie odpowiadał każdemu z was. Kiedy nastolatek poczuje, że traktujesz go na zasadach partnerstwa, o wiele prościej będzie mu się przed tobą otworzyć.
Ustal wspólnie z nastolatkiem zasady rozmowy
Przed rozpoczęciem rozmowy poinformuj nastolatka, na jakie tematy chcesz z nim porozmawiać. Nie musisz wchodzić w szczegóły, jednak bardzo ważnym jest, aby twój rozmówca dowiedział się, z jakiego powodu zaplanowaliście rozmowę.
Zapytaj nastolatka, czy on też chciałby przy okazji poruszyć z tobą jakieś konkretne kwestie. Zapiszcie zasady, które będą obowiązywać w czasie rozmowy. Czy jest jakiś temat, którego twój podopieczny bardzo nie chce dzisiaj poruszać? Czy są konkretne zwroty lub sformułowania, które wyprowadzają któreś z was z równowagi? Doprecyzowanie tego typu kwestii niezwykle ułatwi wam późniejszą komunikację.
Wybierz dobre miejsce na rozmowę
Planując rozmowę z nastolatkiem znajdź miejsce, w którym nikt wam nie będzie przeszkadzał. Jeśli chcecie zahaczać o wrażliwe i poważne tematy bardzo ważnym jest, aby twój rozmówca poczuł się komfortowo i bezpiecznie. Tylko wtedy będzie w stanie się przed tobą otworzyć. Unikaj sytuacji, w których wasza rozmowa jest słyszalna przez innych domowników, albo są oni w stanie wejść do pomieszczenia w trakcie konwersacji. Wybierz ciche, przytulne miejsce, najlepiej z opcją zamknięcia drzwi od środka. W innym wypadku poinformuj resztę domowników, że ty i podopieczny potrzebuje chwili czasu tylko dla siebie i będziecie wdzięczni, jeśli nikt nie będzie wam przeszkadzał.
Pozbądź się rozpraszaczy
Jak rozmawiać z nastolatkiem podczas zaplanowanej wcześniej konwersacji? Przede wszystkim postaraj się być w stu procentach skupionym na swoim rozmówcy. Zrezygnuj z wszelkich „rozpraszaczy”. Wyłącz telewizor czy radio, nie przeglądaj telefonu, nie wykonuj w tym czasie obowiązków domowych. Najważniejsze, aby nastolatek poczuł, że cała twoja uwaga jest skoncentrowana wokół rozmowy.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Słuchaj
Jednym z najważniejszych punktów prowadzenia produktywnej rozmowy z nastolatkiem jest aktywne słuchanie. Podkreślamy tutaj słowo aktywne, ponieważ często wydaje nam się, że jesteśmy zaangażowani w rozmowę, a tak naprawdę nasze myśli uciekają w siną dal, koncentrując się na kompletnie innych tematach. Niestety, nasz rozmówca zazwyczaj jest w stanie wyczuć, że nie jesteśmy w stu procentach skupieni na tym, co próbuje nam przekazać. To znowu może wywołać w nim frustrację oraz niechęć do kontynuacji rozmowy.
Jak rozmawiać z nastolatkiem tak, żeby poczuł się wysłuchany? Postaraj się skupić na każdej części jego wypowiedzi, a nie tylko tej, która zahacza o ważne dla ciebie tematy. Oczywiście, jeśli rozmowa dotyczy jego słabych ocen albo niegrzecznego zachowania, w końcu będziecie musieli przejść do meritum. Pamiętaj jednak o daniu swojemu rozmówcy przestrzeni do wypowiedzi i dokładnego przedstawienia swojego punktu widzenia.
Uważnie wysłuchaj tego, co nastolatek chce ci przekazać, nawet jeśli do końca się z nim nie zgadzasz. Nie próbuj mu przerywać ani wchodzić w słowo. Prowadź dyskusję, ale nie próbuj komentować, oceniać czy krytykować jego wypowiedzi. Jeśli dane zachowanie lub sytuacja tego wymagają, udziel swojemu podopiecznemu reprymendy. Nie zapominaj jednak, że ma prawo do bycia wysłuchanym i przedstawienia swojego punktu widzenia.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Zadawaj pytania
Jak rozmawiać z nastolatkiem tak, żeby jak najbardziej zaangażować go w konwersację? Nie zapomnij o częstym zadawaniu pytań. Twój rozmówca musi poczuć, że realnie interesujesz się tym, co ma do powiedzenia. Jeśli widzisz, że skupia się na konkretnym wątku lub wydarzeniu, zadaj kilka pytań, które ułatwią mu rozwinięcie myśli. Mogą być to zdania takie jak:
- „Jak tamto wydarzenie wyglądało z twojej perspektywy?”
- „Jak czułeś/aś się w tamtym momencie?”
- „Jak skończyła się ta historia?”
- „Co teraz myślisz o tym, co się wydarzyło?”
- „Czy żałujesz tego, jak w tamtym momencie zareagowałeś?”
Daj nastolatkowi przestrzeń do wypowiedzi na temat, który go interesuje. Bądź aktywnie zaangażowany w rozmowę.
Pamiętaj jednak, żeby nie zadawać pytań zbyt natarczywie. Granica między szczerym zainteresowaniem, a sprawieniem, że druga osoba poczuje się „jak na przesłuchaniu”, może być bardzo cienka, szczególnie podczas rozmów na drażliwe tematy. Twój rozmówca powinien czuć się komfortowo, dlatego jeśli widzisz, że bardzo nie chce dzielić się z tobą którąś z informacji, najlepiej odpuść. Do każdego tematu możesz wrócić przecież później, na przykład przy okazji następnej rozmowy.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Trzymaj emocje na wodzy
Spokój jest jednym z kluczowych elementów produktywnej rozmowy z nastolatkiem. Niestety, czasami jest nam bardzo trudno go utrzymać, szczególnie, jeśli poruszane są trudne i drażliwe tematy. Czasami wystarczy jedno złe słowo lub stwierdzenie, które wyprowadzi któregoś z rozmówców z równowagi. Jak skutecznie trzymać nerwy na wodzy podczas rozmów z nastolatkiem? Pamiętaj, że to ty jesteś osobą dorosłą. Twój podopieczny dopiero wchodzi w okres dojrzewania, a w jego organizmie zachodzi wiele zmian. W przeciwieństwie do ciebie nastolatek ma prawo się unosić. Ty nie powinieneś reagować emocjonalnie.
Jeśli widzisz, że rozmowa wkroczyła na „niebezpieczne” tory, a nastolatek mówi podniesionym głosem, krzyczy lub używa niestosownych zwrotów, zakończ rozmowę. Zrób to samo w sytuacji, w której poczujesz, że sam jesteś zbyt zdenerwowany lub emocjonalny do kontynuowania konwersacji. Pamiętaj, że do rozmowy możecie zawsze wrócić w późniejszym terminie.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Nie oceniaj
Jeśli chcemy zbudować szczerą i obustronną więź emocjonalną z nastolatkiem musimy mu pokazać, że akceptujemy go takim, jaki jest. Dlatego tak ważnym jest, aby podczas rozmów nie oceniać swojego podopiecznego. Najczęstszym błędem, który popełniamy, jest bagatelizowanie jego uczuć oraz problemów, ponieważ nie wydają nam się „wystarczająco ważne”. Nie możemy jednak zapominać, że emocje, które nastolatek odczuwa, są prawdziwe. To, że my nie jesteśmy w stanie ich zrozumieć nie znaczy, że powinny być zamiatane pod dywan.
Nigdy też nie powinniśmy podchodzić do rozmowy z nastolatkiem stereotypowo i dewaluować jego pomysłów lub poglądów. Pamiętaj, że każdy z nas ma prawo do własnych przekonań i zainteresowań. Jeśli twój rozmówca z pasją i zaangażowaniem opowiada o rzeczy, która wydaje ci się błaha i nieważna, nie dawaj tego po sobie poznać. Nawet delikatny wyraz braku zainteresowania może sprawić, że twój podopieczny poczuje się zignorowany i w konsekwencji straci chęć do rozpoczynania z tobą kolejnych rozmów.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Bądź szczery i otwarty
Jak rozmawiać z nastolatkiem, który ma problem z okazywaniem emocji? Przede wszystkim nie wstydź się przed nim swoich własnych uczuć. Jeśli któryś z tematów sprawia, że robi ci się przykro, smutno albo zbiera ci się na łzy, powiedz o tym otwarcie swojemu rozmówcy. Jeśli twój podopieczny zobaczy, że czujesz się przy nim bezpiecznie, również w kwestii okazywania uczuć, o wiele prościej będzie mu się przed tobą emocjonalnie otworzyć.
Nie zatajaj przed podopiecznym swoich myśli oraz uczuć. Nie unikaj trudnych pytań, a jeśli są tematy, na które bardzo nie chcesz rozmawiać, postaraj się dokładnie wytłumaczyć dlaczego jest tak a nie inaczej. Pamiętaj, że jeśli wymagasz od drugiej osoby szczerości podczas rozmowy, musisz najpierw zdobyć jej zaufanie, a co za tym idzie, samemu być stuprocentowo szczerym.
Jak rozmawiać z nastolatkiem? Nie unikaj trudnych tematów
Prawdopodobnie każdy z nas ma tematy, które trudno mu poruszać z innymi osobami. Sprawa może wyglądać jeszcze ciężej, kiedy czujemy, że powinniśmy podjąć je z naszym podopiecznym, szczególnie, jeśli jest w burzliwym okresie dorastania. Niestety, odkładanie trudnych tematów „na potem” zazwyczaj przynosi nam więcej szkody niż korzyści. Wiele problemów będzie nam o wiele łatwiej rozwiązać, jeżeli zareagujemy szybko i stanowczo. Poza tym, spuszczanie kurtyny milczenia na stresujące dla nas tematy może sprawić, że staną się rodzinnym tabu i konsekwencji jeszcze trudniej będzie nam się zebrać do rozmowy.
Jak rozmawiać z nastolatkiem o seksualności? Najlepiej szczerze i otwarcie, bez oceniania i tworzenia tematów tabu. Jeśli podopieczny zapyta nas o kwestie związane z seksem, powinniśmy odpowiadać w sposób odpowiedni do jego wieku. Możemy wspomóc się artykułami i książkami dotyczącymi poruszania tego typu wątków z nastolatkami. Pamiętaj jednak, żeby zawsze zahaczać o temat nietykalności cielesnej nastolatka i przypominać mu, że nikt nie powinien przekraczać jego granic.
Jak rozmawiać z nastolatkiem, u którego podejrzewamy depresję? W takiej sytuacji opiekun powinien powiedzieć podopiecznemu, że zauważył u niego niepokojące objawy i zapytać, czy mógłby w jakikolwiek sposób mu pomóc. Warto też jak najszybciej umówić wizytę u specjalisty. Tylko psychiatra lub psychoterapeuta będzie w stanie odpowiednio zdiagnozować problem, a następnie wdrożyć odpowiednie leczenie.
Jak nie rozmawiać z nastolatkiem?
Niestety, nawet jeśli podejdziemy do rozmowy z podopiecznym z jak najlepszymi chęciami i starannym przygotowaniem, może zdarzyć się, że nie pójdzie ona zgodnie z planem. Z czego lepiej zrezygnować podczas rozmowy z nastolatkiem?
Wypytywanie o znajomych/partnera
Jako opiekun dziecka masz prawo wiedzieć co dzieje się w jego życiu. Nie oznacza to jednak, że nastolatek musi dzielić się z tobą każdą swoją myślą. Bardzo ważne, aby miał przestrzeń tylko dla siebie - przecież to oddzielny byt. Młodzi mogą być szczególnie wrażliwi na tematy związane z bliskimi znajomymi lub potencjalną sympatią. Jeśli nastolatek nie chce podzielić się z tobą tym obszarem życia od razu, nie naciskaj i nie wypytuj. Jeśli będziesz zbyt natarczywie wyciągać z niego informacje, prawdopodobnie jeszcze bardziej zamknie się w sobie.
Ocenianie jego zainteresowań
Wspomnieliśmy o tym już we wcześniejszym akapicie, ale to powtórzymy: nikt nie lubi być oceniany, każdy ma prawo do własnych przekonań i zainteresowań. Nie próbuj wywierać na swoim podopiecznym nacisku względem tego, co powinno mu się podobać. Jeśli chce rozmawiać z tobą o swoich zainteresowaniach, spróbuj dawać mu do zrozumienia, że je akceptujesz i chętnie o nich posłuchasz. Pamiętaj, aby w żaden sposób nie podcinać swojemu rozmówcy skrzydeł.
