Typy przywiązania w związku - od bezpiecznego do unikającego
Jak wygląda spotykanie się z kimś z niepewnym typem przywiązania – brzmi podpis jednego z TikToków, w którym użytkowniczka dzieli się tym, co czuje, gdy nie dostanie wiadomości od swojego partnera. Typy przywiązania cieszą się aktualnie dużą popularnością w „psychologii” w mediach społecznościowych. Czasem nawet wykorzystuje się je, aby wyjaśnić problemy w relacjach i analizować toksyczne wzorce zachowań.
Przede wszystkim należy wiedzieć, że w kontaktach z różnymi ludźmi możemy czuć różne rodzaje przywiązania – w zależności od tego, jak wygląda nasza relacja z daną osobą. Typy te mogą zmieniać się z upływem czasu. Chociaż na początku o przywiązaniu mówiło tylko w kontekście dzieci i ich rodziców, teraz odgrywa ono również ogromną rolę w naszych dorosłych latach. Wpływają na obraz nas samych, na nasze przyjaźnie, relacje romantyczne czy sytuację rodzinną.
Nie jest też tak, że nasz typ przywiązania jest jedynym czynnikiem, który decyduje o tym, czy związek się rozpadnie, czy nie. Jeśli będziemy tak myśleć, może to mieć negatywne konsekwencje. Psycholożka kliniczna Angela Caron wyjaśnia, że im więcej jej klientom wydaje się, że wiedzą o typach przywiązania, tym większe jest prawdopodobieństwo, że zignorują inne czynniki, które mogą źle wpływać na ich związek.
Czym jest teoria przywiązania?
Teoria przywiązania mówi, że ludzie mają wrodzoną potrzebę bycia w relacjach międzyludzkich i od najmłodszych lat uczą się, jak radzić sobie z przywiązaniem do innych oraz jak je zerwać. Psychoanalityk i psychiatra John Bowlby o teorii przywiązania mówił już w latach 40. XX wieku. Naukowiec zajmował się przede wszystkim relacją między rodzicami a dzieckiem.
W latach 50. psycholożka Mary Ainsworth wraz z Bowlbym rozwinęła ten model. Badacze obserwowali zachowanie dzieci, które zostały oddzielone od matki. W badaniach niektóre z nich zachowywały się zupełnie obojętnie, gdy matka wychodziła z pokoju, inne natomiast zaczynały płakać lub denerwować się. Badania zostały przeprowadzone w grupie wiekowej od jedenastu do osiemnastu miesięcy. Wyłoniły się z nich cztery różne wzorce zachowań.
Typy przywiązań w relacjach – bezpieczny
Dzieci, które w badaniu miały bezpieczną więź były otwarte emocjonalnie i potrafiły okazywać swoje uczucia. Na przykład płakały, gdy ich mama wychodziła z pokoju, próbowały za nią iść. Gdy matka wróciła chciały, żeby je przytuliła, były szczęśliwe i uspokajały się. Więź ta może rozwijać się w relacjach pełnych empatii i zaufania, gdzie mamy pewność, że nikt nas nie zawiedzie.
Według badań ten typ przywiązania jest najczęstszym (60-70%). Skutkuje on pozytywnym obrazem siebie oraz innych w wieku dorosłym, a także zdolnościom do zaufania innym z jednoczesnym zachowaniem niezależności.
Zobacz także:
Ważne jest, aby umieć zidentyfikować swój typ przywiązania i przepracować go (na przykład w ramach terapii, jeśli jest to konieczne). Tym samym rozpoznamy swoje „punkty spustowe”.
Typy przywiązań w relacjach – unikający
Ten typ występuje u 10-15% osób i w mniejszym stopniu kształtuje się pod wpływem pozytywnych doświadczeń. W eksperymencie, dzieci z tym typem źle reagowały na zniknięcie matki i celowo nie okazywały swoich uczuć. Gdy wróciła do pokoju ignorowały ją i wolały spędzać czas z nieznajomym. Jednak w ciałach dzieci ich kortyzol, hormon, który wydzielmy, gdy jesteśmy zestresowani, wzrósł znacznie bardziej niż u dzieci z bezpiecznym typem przywiązania.
Według badań osobom o typie unikającego przywiązania brakuje pewności, że zasługują na uczucie i z góry przygotowują się na odrzucenie. Aby ponownie się nie rozczarować, unikają intensywnej więzi i bliskości.
Typy przywiązań w relacjach – niepewny
Ten typ również dotyczy około 15% osób i charakteryzuje się właśnie niepewnością. Od typu unikającego różni się wahaniem między różnymi odczuciami – niepewność, niepokój, skrajna złość i smutek. Takie osoby podzielone są pomiędzy potrzebę bliskości i złość na partnera, partnerkę czy opiekuna.
Badacze mówią, że ten typ może pojawić się, gdy partner/ka okazuje miłość i empatię, a następnie lekceważy, w wyniku czego druga osoba nie jest w stanie przewidzieć jego/jej zachowania. To z kolei prowadzi do ciągłego stresu. To zmieniające się zachowanie prowadzi do wewnętrznej presji, aby odszyfrować czyjś nastrój i dostosować się do niego. Osoby z tym typem przywiązania często martwią się, że nie będą kochani przez innych, są bardzo wrażliwi i nie radzą sobie zbyt dobrze z zakończeniem związku.
Typy przywiązań w relacjach – zdezorganizowany
Osoby z tym typem charakteryzują się brakiem określonej strategii radzenia sobie z nieobecnością bliskiej osoby. Mogą być sparaliżowane strachem i czuć się bezradnie, wykazywać nieprzewidywalne wzorce zachowań. Zdanie naukowców do takiego typu może dojść, gdy partner/ka okazuje miłość i jednocześnie wzbudza strach – w najgorszym wypadku stosuje przemoc.
