Związek monogamiczny: co to jest?
Związek monogamiczny to relacja, w której jedna osoba związana jest na trwałe tylko z jedną osobą. Jest to najbardziej rozpowszechniony na świecie typ związku małżeńskiego. W naszym kraju, jest to jedyna dopuszczalna prawnie forma zawierania ślubu, a w związkach monogamicznych żyje większość naszego społeczeństwa. Na jakich zasadach działa monogamia? Jakie są jej typy? Czy to jedyny przepis na to, jak stworzyć szczęśliwy związek?
Monogamia: jakie są rodzaje i typy? Czym się charakteryzuje?
Monogamia jest najczęściej wybieraną formą zawierania związku małżeńskiego na świecie, jednak nie każda relacja działa na tych samych zasadach. Istnieje wiele typów związków monogamicznych, wśród których wyróżniamy:
- monogamię społeczną, w której dwie osoby żyją razem, prowadzą gospodarstwo domowe i utrzymują kontakty seksualne, ale nie muszą mieć dzieci,
- monogamię genetyczną, która występuje w sytuacji, kiedy dwie osoby mają wspólne potomstwo,
- monogamię seksualną, w której dwie osoby pozostają w relacji seksualnej tylko ze sobą nawzajem.
Ze względu na stopień zaangażowania, możemy mówić o:
- monogamii wyłącznej, w której wymagana jest stuprocentowa wierność, niedopuszczalne są kontakty seksualne z osobami poza związkiem,
- monogamii luźnej, w której dopuszczalne są kontakty seksualne poza małżeństwem, ale tylko w sytuacji, w której między małżonkami też do nich dochodzi.
To, który z rodzajów monogamii wybierze dana para, zależy od indywidualnych preferencji, jednak forma relacji musi być zaakceptowana przez obie strony.
Monogamię możemy rozróżniać również na:
- monogamię konsekwentną, która występuje wtedy, gdy relacja dwojga ludzi trwa nierozerwalnie od momentu zawarcia związku aż do śmierci,
- monogamię seryjną, inaczej nazwaną monogamią sukcesywną, która oznacza, że jedna osoba lub obie osoby będące w związku monogamicznym, miały wcześniej innych partnerów, z którymi zerwali relację.
Monogamia w kulturze i religii
Tworzenie związków monogamicznych jest już bardzo mocno wpisane w naszą kulturę i postrzeganie świata. Ale czy zawsze tak było?
Zobacz także:
Tak naprawdę monogamia zaczęła być głównym typem związków wraz z powstaniem Imperium Rzymskiego. To właśnie wtedy zostało wprowadzone prawo, które w obrębie granic kraju nie pozwalało tworzyć relacji z więcej niż jedną osobą. Wcześniej częstą praktyką było zawieranie związków poligamicznych. Relacje z więcej niż jedną osobą były praktykowane między innymi wśród Egipcjan, Babilończyków, Greków, Izraelitów, dynastii Chin. Poligamia była znana też w krajach Inków i Azteków. Tworzenie monogamicznych małżeństw dotyczyło najczęściej sytuacji, w której to mężczyzna posiadał kilka żon. Co więcej, tego typu relacje były zarezerwowane zazwyczaj dla osób z wyższych sfer społecznych, które mogły finansowo pozwolić sobie na utrzymanie dużej rodziny.
Monogamia jest nieodłącznie związana z religią chrześcijańską. To właśnie jej rozpowszechnienie w zachodnim świecie spowodowało, że związki monogamiczne zaczęły być jedynym dopuszczalnym formatem dla stworzenia rodziny. Przykazanie o tworzeniu związku wyłącznie z jedną osobą bierze się bezpośrednio z nauk Jezusa, który twierdził, że jest to typ relacji narzucony przez Boga. Tak jak Adam i Ewa w raju, każdy z nas powinien znaleźć swoją drugą połówkę, z którą będzie tworzył wspólne życie. Zasada ta dotyczy tylko związków między mężczyzną i kobietą.
Monogamia: czy jesteśmy do niej stworzeni?
Pytanie o to, czy ludzie są stworzeni do monogamii, wywołuje wiele dyskusji wśród naukowców, antropologów, psychologów i innych specjalistów. Istnieje wiele różnych teorii na ten temat, ale nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ ludzkie zachowania są bardzo zróżnicowane i zależą od wielu czynników, w tym od kultury, religii, społeczeństwa, osobistych preferencji i doświadczeń.
Zwolennicy związków monogamicznych uważają, że jest to jedyny sposób na stworzenie stabilnej i satysfakcjonującej relacji romantycznej. Czy jednak monogamia na pewno leży w ludzkiej naturze? Zdania naukowców są na ten temat podzielone, ale ze względu na uwarunkowania biologiczne nasz gatunek jest często określany jako „umiarkowanie poligamiczni”. Na przykład, niektóre badania sugerują, że monogamia może być korzystna dla stabilizacji społecznej, zapewnienia opieki rodzicielskiej dla potomstwa oraz dla redukcji ryzyka chorób przenoszonych drogą płciową. Patrząc natomiast od strony czysto biologicznej, można stwierdzić, że wśród monogamicznych ssaków zazwyczaj nie występuje dymorfizm płciowy, a dzietność u obu płci zazwyczaj utrzymuje się na tym samym poziomie.
Istnieją jednak również argumenty przeciwne, które wskazują na to, że ludzie nie są naturalnie monogamiczni. Badania nad ludzkimi związkami pokazują, że ludzie często doświadczają tęsknoty za innymi partnerami nawet w trakcie trwania monogamicznego związku. Istnienie poligamii oraz koncepcji otwartych związków sugeruje, że monogamia nie jest jednym modelem sukcesywnie funkcjonujących związków.
Monogamia a poligamia: różnice
Związek poligamiczny to stan, w którym jedna osoba może stworzyć relację małżeńską z więcej niż jedną osobą w tym samym czasie. Poligamia jest prawnie zakazana w naszym kraju, a nieprzestrzeganie przepisów grozi grzywną, pozbawieniem lub ograniczeniem wolności. Pamiętajmy jednak, że tego typu zakazy dotyczą wyłącznie zalegalizowanych związków. Poliamoria, czyli tworzenie relacji z więcej niż jedną osobą bez ślubu, nie jest prawnie zabroniona. W Polsce w tego typu związki wchodzi mały odsetek społeczeństwa, są jednak spotykane.
Zwolennicy związków niemonogamicznych twierdzą, że monogamia jest sztucznie stworzonym, społecznie narzuconym konstruktem, który ogranicza ich wolność. Podobno tworzenie relacji z więcej niż jedną osobą jest swoistym powrotem do korzeni naszego gatunku: w dawnych kulturach plemiennych normalnym było posiadać więcej niż jednego partnera/ jedną partnerkę w tym samym czasie.
Czy poligamia jest lepszym sposobem na osiągnięcia szczęścia w relacji niż monogamia? Niestety temat jest bardzo złożony, a dużo zależy tu od wierzeń, cech charakteru i uwarunkowań kulturowych Szczęśliwe związki poliamoryczne muszą być oparte na dużej ilości wzajemnego zaufania. Według psychologów tego typu relacje mają większą szansę na przetrwanie, kiedy są tworzone przez osoby dojrzalsze, po 30. roku życia. Monogamia z kolei jest określana jako najlepszy sposób na długotrwały i stabilny związek z drugą osobą. Tego rodzaju relacje są też bezpieczną opcją w kwestii posiadania potomstwa. Ale wszystko zależy od indywidualnych preferencji!
