Marzenia senne są niezwykle fascynujące. Nic więc dziwnego, że tyle osób interesuje się tym tematem. I to od dawna. Przez wieki uważano, że mają znaczenie prorocze albo że umożliwiają nawiązanie kontaktu z zaświatami. Co więcej, marzenia senne zwróciły uwagę naukowców i naukowczyń z różnych dziedzin, na czele z psychologią, neurologią oraz psychiatrią. Jeżeli ciebie też ciekawią sny – to, skąd się biorą, jak można je interpretować i co, gdy ich nie ma, świetnie trafiłaś lub trafiłeś. Oto wszystko, co warto wiedzieć o marzeniach sennych.
Czym są marzenia senne?
Marzenia senne to wrażenia zmysłowe pojawiające się podczas snu, które w dużym stopniu przypominają halucynacje. Przybierają one zarówno formę emocji, dźwięków, zapachów, dotyku, jak i doznań erotycznych. Mogą być zarówno realistyczne, jak i całkowicie odrealnione, chaotyczne oraz pozbawione logicznych powiązań. Często dotyczą sytuacji i problemów, z którymi zmaga się śniąca osoba w swoim codziennym życiu.
Kiedy pojawiają się marzenia senne? Mózg wytwarza marzenia senne zwłaszcza w fazie snu zwanej REM, która jest również znana pod nazwą „sen paradoksalny”. Czym jest faza REM? Faza ta charakteryzuje się występowaniem wysokiej aktywności mózgu, zbliżonej do czasu, kiedy nie śpimy. Podczas snu REM u śpiącej osoby można zauważyć:
- szybkie ruchy gałek ocznych,
- przyśpieszenie pracy serca,
- szybki i nieregularny oddech.
Sen REM zazwyczaj rozpoczyna się po około 1,5 godziny od momentu zaśnięcia. Mózg wytwarza go w obszarze zwanym hipokampem, który jest odpowiedzialny za procesy pamięci i emocji. W powstawaniu marzeń sennych uczestniczy dopamina, będąca neuroprzekaźnikiem uwalnianym do mózgu w czasie fazy REM (to właśnie w tym stadium ma też największe szanse pojawić się świadomy sen). Człowiek śni już w okresie prenatalnym. Marzenia senne dotyczą wtedy zwykle wrażeń sensorycznych. Sen może wystąpić wielokrotnie w ciągu jednej nocy – zwykle mamy około 5 snów. Zapamiętujemy jednak tylko te z nich, które występują chwilę przed przebudzeniem, nawet częściowym. Pozostałe sny ulegają zatarciu.
Ile trwa marzenie senne?
Sen może pojawić się w czasie fazy REM, której całkowity czas wynosi zwykle około 15 minut. Nie znaczy to jednak, że marzenie senne trwa przez cały ten okres. Okazuje się, że pojedynczy epizod kończy się najczęściej już po kilku sekundach. Ciężko w to uwierzyć, gdyż nieraz wydaje nam się, że koszmar męczył nas przez całą noc, a rano budzimy się przerażeni i zalani potem. W rzeczywistości jednak poczucie upływu czasu podczas snu jest zupełnie inne niż w rzeczywistości, stąd powstaje tego typu mylne wrażenie.
Objaśnianie marzeń sennych
Interpretacja marzeń sennych to nic nowego. Ludzie od wieków próbują odnajdywać ukryte znaczenie snów. Już w Starym Testamencie marzeniom sennym przypisywana była ważna rola. Postaciom biblijnych podczas snu okazywał się anioł posłany przez Boga, który ostrzegał ich przed niebezpieczeństwem czy wskazywał właściwe rozwiązania. Marzenia senne miały również znaczenie prorocze, kiedy przepowiadały ludowi nadejście lat pełnych obfitości lub głodu i niedostatku.
Interpretacjom marzeń sennych zajmowali się także słynni psychoanalitycy XX wieku, tacy jak Zygmunt Freud, Carl Gustav Jung czy Erich Fromm. Zdaniem Freuda podczas snu przedstawiają się człowiekowi jego wewnętrzne konflikty i nieuświadomione pragnienia, zwłaszcza mające charakter seksualny. Twórca psychoanalizy przekonywał, że za dnia wypieramy je ze swojej świadomości. Analiza snów miała więc służyć jako jedna z technik psychoanalitycznych, pozwalających uporać się ze stanami neurotycznymi u pacjentów.
Zobacz także:
Jungowska psychologia marzeń sennych kładzie natomiast nacisk na uniwersalne symbole i motywy, które ukazują się człowiekowi podczas snu. Zdaniem Junga, dzięki analizie snów człowiek może lepiej zrozumieć siebie, własne pragnienia, marzenia, lęki i inne emocje.
Erich Fromm tematyce marzeń sennych poświęcił książkę pt. „Zapomniany język. Wstęp do rozumienia snów, baśni i mitów”. Rozwinął w niej jungowską koncepcje, przedstawiając humanistyczne wyjaśnienie poszczególnych symboli na podstawie doświadczeń z własnej praktyki terapeutycznej. Fromm zakładał, że symbole marzeń sennych są uniwersalne, niezależnie od płci, wieku czy kultury, w której żyje śniąca osoba. Jego zdaniem dzięki przyglądaniu się własnym snom, człowiek może poznać motywy swojego postępowania, lepiej zrozumieć własne emocje, a także odczytać prawdziwe intencje innych ludzi.
Wszyscy wspomniani psychoanalitycy zakładali, że marzenia senne ukazują nieświadomą sferę psychiki człowieka i mają bezpośredni związek z jego codziennym życiem. Sądzili, że sny nie są czymś przypadkowym czy chaotycznym, lecz każdy z nich ma ukryte znaczenie. Jego odkrycie miałoby pozwolić pozbyć się wewnętrznych konfliktów i lęków, a tym samym odzyskać zdrowie psychiczne. Odmienne zdanie przedstawia wielu współczesnych neurologów. Obserwując mózg dochodzą oni do wniosku, że sny są jedynie przypadkowym odbiciem różnego typu bodźców, którym jesteśmy poddawani podczas dnia, a także w czasie snu. Wrażenia senne mogą więc powstawać np. jako mylna interpretacja słyszanego podczas snu hałasu zza okna. Zdaniem tych samych naukowców, sen pozwala porządkować myśli, służąc zapamiętywaniu, a także usuwaniu z pamięci mało znaczących lub trudnych przeżyć.
Popularne marzenia senne
Marzenia senne są podobne u wielu osób. Do najczęściej powtarzających się symboli i motywów zaliczają się m.in.:
- unoszenie się w powietrzu i latanie,
- wypadające zęby,
- uciekanie przed kimś,
- spóźnienie się na pociąg,
- zdrada,
- krojenie chleba,
- śmierć bliskiej osoby,
- wypadek samochodowy,
- myszy,
- wąż,
- pocałunek,
- stosunek seksualny,
- pożar,
- powódź.
O czym świadczy brak marzeń sennych?
Brak marzeń sennych jest bardzo rzadką sytuacją. Może wystąpić u osób, do których doszło do nieodwracalnego uszkodzenia obszarów mózgu, które są odpowiedzialne za powstawanie snu w fazie REM. Wiele ludzi odnosi jednak wrażenie, że nic im się nie śni. W rzeczywistości po prostu nie pamiętają oni swojego snu. Dzieje się tak, kiedy budzimy się w fazie snu wolnofalowego NREM. Wówczas sen ulega zatarciu i nie jesteśmy w stanie go sobie przypomnieć. To, czy potrafimy zapamiętywać sny, może zależeć także od różnic w aktywności mózgu danej osoby, a także być uzależnione od osobowości i temperamentu. Poza tym swoje sny częściej zapamiętują osoby, które używają budzików oraz ci, którym dokucza bezdech senny.
Oczywiście zapamiętane marzenie senne daje nam możliwość, by je następnie zinterpretować, sięgając po sennik online czy w tradycyjnej formie, czy też po prostu odnosząc do swojego życia i zastanawiając się, dlaczego przyśniło nam się właśnie coś takiego. A zwłaszcza, jeśli sen nawiązywał do naszej codzienności, pracy związku itp.
