Zachowania destrukcyjne - psychologia
Coraz częściej słyszymy o negatywnych konsekwencjach zachowań destrukcyjnych. Zachowania destrukcyjne to działania, które prowadzą do szkód i nieszczęść, zarówno dla sprawcy jak i osób w jego otoczeniu. Osoby wykazujące cechy osobowości destrukcyjnej często manipulują innymi, wykorzystując ich słabości do osiągnięcia własnych celów. Są jak rozpędzona kula śnieżna. Nie zważając na uczucia innych osób, pędzą do przodu, zabierając ze sobą wszystko co napotkają na swojej drodze. Działają bez żadnych skrupułów, narażają innych ludzi na cierpienie. Jakie są konsekwencje ich działań? Zachowania destrukcyjne mogą prowadzić do załamania nerwowego, rozpadu relacji, a nawet osobistych tragedii.
Zachowania destrukcyjne - definicja
Zachowania destrukcyjne definiuje się jako świadome, intencjonalne i dobrowolne działania, które mają wyrządzić krzywdę drugiej osobie. Może to być krzywda materialna, na przykład uszkodzenie mienia, psychiczna (poniżanie, agresja słowna) jak i przemoc fizyczna. Co ważne, zachowania destrukcyjne nie zawsze skierowane są na zewnątrz. Mogą też być autodestrukcyjne, jak np. samookaleczanie. Rozróżniamy zachowania destrukcyjne natychmiastowe (na przykład samobójstwo) lub też odroczone w czasie, takie jak długotrwałe nadużywanie alkoholu, czy też uzależnienie od gier komputerowych i hazardu.
Wśród zachowań destrukcyjnych wymienia się takie zachowania jak:
- Wszystkie przejawy przemocy: przemoc fizyczna, psychiczna, materialna, seksualna.
- Nadużywanie substancji psychoaktywnych.
- Wszelkie uzależnienia, na przykład uzależnienie od alkoholu lub uzależnienie od gier komputerowych.
- Autoagresja.
- Sabotaż społeczny.
- Agresja w sieci i hejt.
- Nadużywanie władzy.
- Kłamstwa, oszustwa, manipulacje.
Jeżeli chcesz sprawdzić, czy nie jesteś ofiarą związku z manipulantem przeczytaj również artykuł: Ślepa miłość co to znaczy?
Osobowość destrukcyjna - definicja
Czym zatem jest osobowość destrukcyjna? Osobowość destrukcyjną możemy wskazać, gdy dana osoba chronicznie wykazuje zachowania destrukcyjne. Osoby z osobowością destrukcyjną często wykazują trwałe i trudne do zmiany wzorce myślenia, emocji, postaw i zachowań. Co ważne, osoby wykazujące cechy osobowości destrukcyjnej mogą szkodzić nie tylko innym, również sobie. Zatem o osobowości destrukcyjnej nie mówimy, gdy na przykład osoba w kryzysie zaczęła nagle wykazywać zachowania destrukcyjne ze względu na trudną sytuację i niesprzyjające okoliczności.
Czym objawia się osobowość destrukcyjna?
Jak rozpoznać, że ktoś wykazuje cechy osobowości destrukcyjnej? Istnieje kilka sygnałów, na które warto zwrócić uwagę. Po pierwsze, osoby o osobowości destrukcyjnej często przejawiają brak empatii i zrozumienia dla innych. Bezwzględnie wykorzystują innych do osiągnięcia własnych korzyści. Ich manipulacje mogą być trudne do wykrycia, gdyż osiągnęli w nich poziom mistrzowski. Po czym jeszcze poznać, że mamy do czynienia z osobą z osobowością destrukcyjną?
Na osobowość destrukcyjną składa się wiele cech i zachowań. Warto zauważyć, że nie wszystkie z nich zawsze będą występować jednocześnie. Mimo wszystko mają wspólny mianownik - prowadzą do zniszczenia i degradacji.
Wśród cech osobowości destrukcyjnej wymienia się takie niepożądane w życiu społecznym zachowania jak:
- Agresja i przemoc: wybuchy gniewu, tendencje do przemocy fizycznej lub werbalnej wobec innych osób.
- Manipulacja: wykorzystywanie innych ludzi do osiągnięcia własnych korzyści, łamanie granic i osiąganie swoich celów kosztem innych.
- Brak empatii i skrupułów: ograniczona zdolność do empatii i zrozumienia uczuć innych. Brak skrupułów wobec krzywdzenia innych i ignorowanie konsekwencji swoich działań.
- Szkodliwe nawyki i uzależnienia: Osoby z osobowością destrukcyjną często borykają się z nałogami i szkodliwymi nawykami, takimi jak nadużywanie substancji psychoaktywnych, uzależnienie od hazardu czy wyniszczające organizm nawyki żywieniowe.
- Nietolerowanie frustracji: Osoby z osobowością destrukcyjną mogą mieć trudności z tolerowaniem frustracji i wykazywać wybuchowe, impulsywne zachowania w sytuacjach, w których nie otrzymują tego, czego chcą.
Na czym polega autodestrukcja?
Autodestrukcja to termin używany do opisania zachowań, które prowadzą do szkody samej jednostki. Autodestrukcja to wzorzec zachowań, które szkodzą fizycznemu, emocjonalnemu lub psychicznemu dobrostanowi osoby. Przyczyn zachowań autodestrukcyjnych upatruje się w silnym niezadowoleniu z siebie, niskim poczuciu własnej wartości, depresji, zaburzeniach lękowych lub innych trudnościach emocjonalnych.
Zobacz także:
Zachowania autodestrukcyjne mogą obejmować:
- Samookaleczanie: Celowe zadawanie sobie obrażeń fizycznych, takich jak cięcie, podpalanie, uderzanie, aby odczuć ulgę od wewnętrznego bólu emocjonalnego.
- Nadużywanie substancji psychoaktywnych: Uzależnienie od narkotyków, alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.
- Niezdrowe nawyki żywieniowe: Objadanie się lub odmawianie jedzenia, co może prowadzić do problemów zdrowotnych i zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja lub bulimia.
- Izolacja społeczna: Wycofywanie się z kontaktów społecznych, unikanie bliskich relacji i izolacja emocjonalna, co pogłębia poczucie samotności i pogarsza samopoczucie.
- Autodestrukcyjne myśli i emocje: Skłonność do negatywnego myślenia, autokrytyki i samobójczych myśli, które niszczą poczucie własnej wartości i przyczyniają się do złego samopoczucia emocjonalnego.
- Ryzykowne zachowania: Działania, które narażają jednostkę na niebezpieczeństwo, takie jak nieodpowiedzialne zachowanie seksualne, niebezpieczne hobby, prowokowanie konfliktów lub brawura.
Przyczyny zachowań destrukcyjnych i autodestrukcyjnych
Przyczyny zachowań destrukcyjnych i autodestrukcyjnych często związane są z indywidualnymi doświadczeniami, traumami i wewnętrznymi czynnikami. Należy zrozumieć, że tak osobowość destrukcyjna i autodestrukcyjne są elementami ludzkiej psychiki, która jest niezwykle skomplikowana. Są to złożone zagadnienia, które do zrozumienia wymagają wiele uwagi, dlatego zachęcamy do uzyskania profesjonalnej pomocy terapeutycznej, aby zidentyfikować przyczyny autodestrukcyjnych zachowań i rozwinąć zdrowsze strategie radzenia sobie z trudnościami. Terapia może być kluczowym narzędziem w leczeniu i przekształcaniu negatywnych wzorców zachowań.
Jednym z głównych czynników wpływającym na rozwój osobowości destrukcyjnej są traumy i złe doświadczenia w dzieciństwa. Doświadczenia takie jak przemoc fizyczna, emocjonalna czy wykorzystywanie seksualne, zaniedbanie, utrata bliskiej osoby czy wychowanie w toksycznym środowisku mogą wpływać na negatywne przekonania o sobie i świecie, które prowadzą do autodestrukcyjnych zachowań.
Brak odpowiednich umiejętności radzenia sobie ze stresem i emocjami może również przyczyniać się do zachowań destrukcyjnych. Osoby destrukcyjne nie potrafią w zdrowy sposób wyrażać emocji. Nie mają mechanizmów, dzięki którym potrafią rozpoznawać i radzić sobie z negatywnymi uczuciami. W tym przypadku zachowania autodestrukcyjne to rodzaj ucieczki. Pozwalają one złagodzić wewnętrzne napięcia i przynoszą ulgę w emocjonalnym bólu.
Zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, lęk, zaburzenia osobowości, mogą również przyczyniać się do zachowań destrukcyjnych i autodestrukcyjnych. Te choroby psychiczne wpływają na funkcjonowanie emocjonalne, postrzeganie siebie i innych, co może skutkować szkodliwymi działaniami.
Niskie poczucie własnej wartości i brak pewności siebie są często obecne u osób z autodestrukcyjnymi zachowaniami. Osoby te wierzą, że zasługują na cierpienie i szkodę.
Psychoterapia może pomóc w zrozumieniu przyczyn tych zachowań, rozwinięciu zdrowszych strategii radzenia sobie ze stresem i emocjami, oraz w budowaniu zdrowej samooceny. Jest to proces, który wymaga czasu, pracy i wsparcia, ale prowadzi do pozytywnych zmian i lepszego samopoczucia.
