Drzewko decyzyjne: co to jest?
Proces podejmowania decyzji można zobrazować za pomocą popularnego modelu, jakim jest, wspomniane wcześniej, drzewko decyzyjne. Ta, uwielbiana przez wielu, metoda pozwala bowiem przedstawić konkretny problem w sposób graficzny. Poddajemy go wówczas szczegółowej analizie, uwzględniając przy tym możliwe rozwiązania i ich skutki – zarówno pozytywne, jak i negatywne. Drzewo decyzyjne stwarza także możliwość przeprowadzenia głębszych refleksji nad ustalonymi celami i wartościami dotyczącymi dokonania danego wyboru.
Ta metoda pozwala rozwiązać problem w podejmowaniu trudnych decyzji - szczególnie tych, z którymi wiąże się określone ryzyko. Dzięki skorzystaniu z tego rodzaju modelu, podjęty wybór powinien być w pełni świadomy i rozsądny. Osoba, która korzysta z drzewa decyzyjnego, może szybko przewidzieć konsekwencje podjętych działań. Drzewko decyzyjne sprawdza się świetnie szczególnie w przypadku, kiedy do realizacji określonego celu może prowadzić wiele różnych rozwiązań. Stworzony schemat jest bardzo przejrzysty i czytelny.
Drzewko decyzyjne jest, często wykorzystywaną, świetną metodą do aktywizacji uczniów. Ponadto wspomaga proces podejmowania decyzji biznesowych, dlatego z modelu tego korzystają również menadżerowie. Tego typu mapa myśli może być także pomocna w rozwoju osobistym, dlatego często drzewkami decyzyjnymi posługują się coachowie.
Getty Images
Drzewko decyzyjne: jak zrobić?
Aby posłużyć się tą metodą podejmowania decyzji, należy w pierwszej kolejności przygotować schemat drzewka decyzyjnego. Powinno ono składać się z korzenia, pnia, a także poszczególnych gałęzi, które skierowane są bezpośrednio do wierzchołków drzewa.
Ogólny schemat drzewa decyzyjnego powinien być następujący (w tym wypadku od dołu):
• pień – sytuacja problemowa, wymagająca podjęcia decyzji,
Zobacz także:
• warianty możliwych rozwiązań,
• przewidywalne pozytywne skutki każdej z alternatyw,
• przewidywalne negatywne skutki każdej z alternatyw,
• cele oraz wartości, w związku z którymi rozważamy podjęcie danej decyzji.
Należy wymienić jak najwięcej możliwych rozwiązań, które przychodzą nam do głowy. W koronie drzewa powinny zostać umieszczone jedynie najważniejsze cele i wartości. Warto pamiętać o logicznym powiązaniu z nimi każdego przewidywanego skutku.
Drzewko decyzyjne: przykład
Żeby lepiej zrozumieć, na czym dokładnie polega model drzewka decyzyjnego, warto obejrzeć przykładowy wzór, który przedstawia poszczególne etapy podejmowania decyzji. Często mają one odwróconą lub bardzo uproszczoną formę – składają się wyłącznie ze strzałek i słów, choć kształtem przypominają drzewo.
Sytuacją problemową może być np. wybór kierunku studiów. Do celów podjęcia takiej decyzji można zaliczyć elementy takie jak: zwiększenie swoich szans na znalezienie dobrze płatnej, ciekawej i wartościowej pracy, poszerzenie horyzontów myślowych czy też rozwinięcie własnych zainteresowań.
Do przykładowych decyzji można zaliczyć wybór takich kierunków jak:
• medycyna,
• socjologia,
• informatyka,
• turystyka i rekreacja,
• ekonomia.
W kolejnym punkcie wymieniamy pozytywne następstwa każdego z wyborów.
- W przypadku medycyny może być to np. możliwość ratowania życia innych ludzi, wysokie zarobki czy pewność zatrudnienia.
- Wybór socjologii może wiązać się z szansą poszerzenia horyzontów oraz rozwinięcia umiejętności interpersonalnych.
- Jeśli natomiast chodzi o informatykę, do pozytywnych skutków takiej decyzji można z pewnością zaliczyć wysokie zarobki, możliwość pracy w międzynarodowej korporacji czy wiele dróg rozwoju zawodowego. Nie bez powodu ścieżka ta uchodzi za bardzo przyszłościowy zawód.
- Wybór kierunku, jakim jest „turystyka i rekreacja”, może wiązać się z takimi pozytywnymi skutkami, jak mp. łatwość dostania się na studia i ich ukończenia, a także możliwość poszerzenia wiedzy o świecie.
- W przypadku decyzji o studiach ekonomicznych będziemy mogli przewidywać, że poszerzymy wiedzę o świecie finansów i nauczymy się inwestować oraz zarządzać pieniędzmi.
Kolejnym etapem będzie wyodrębnienie potencjalnych skutków negatywnych.
- Jeżeli wybierzemy socjologię lub turystykę i rekreację, może być nam trudno znaleźć dobrze płatną, zgodną z naszym wykształceniem pracę.
- W przypadku wyboru medycyny, problematyczne może okazać się godzenie po studiach życia osobistego z zawodowym. Dla wielu osób sudia takie będą trudne, czasochłonne, stresujące i kosztowne. Trzeba więc zadać sobie pytanie, czy medycyna to rzeczywiście nasza pasja i powołanie.
- Jeżeli zdecydujemy się na wybór ekonomii, a nie jesteśmy wciąż do końca do niego przekonani, po stronie możliwych negatywnych skutków zapiszemy np. nudne zajęcia oraz sporą konkurencję na rynku pracy dla absolwentów tego kierunku.
- Negatywnym skutkiem wyboru kierunku informatycznego może być natomiast konieczność nieustannego dokształcania się po studiach.
Po wypisaniu wszystkich argumentów za i przeciw, należy dokładnie przyjrzeć się każdemu z nich, a następnie dokonać wyboru jednego z rozpatrywanych kierunków. Ostateczna decyzja powinna zostać uzależniona od tego, które cele i wartości uznajemy za najistotniejsze, co w życiu zawodowym jest dla nas najważniejsze i czy – jeśli to dla nas ważne – praca powinna być dla nas także pasją.
Inne modele podejmowania decyzji
Jeżeli często zupełnie nie wiemy, jak podejmować decyzje, warto skorzystać również z innych metod, takich jak np.:
- Szkielet ryby - metoda ta wymaga zastosowania planszy przedstawiającej szkielet ryby. Główny problem należy wpisać w części odpowiadającej głowie ryby, a także sformułować kluczowe cele podjęcia decyzji. Na dużych ościach umieszczamy od 4 do 6 możliwych wyborów, a następnie na małych ościach zapisujemy czynniki, które mogą mieć wpływ na podjęcie każdego wyboru. Na podstawie przedstawionych graficznie informacji wybieramy najlepszą decyzję.
- Asocjogram – wypisujemy na diagramie wszystkie pomysły na rozwiązanie danego problemu, które przychodzą nam do głowy. O to samo prosimy inną osobę, np. przyjaciela czy partnera, po czym wymieniamy się kartkami i wspólnie poszukujemy najlepszego rozwiązania. Asocjogram powinien przyjąć formę promieniście rozchodzącego się diagramu. Główne hasło (problem) to słońce, podczas gdy promienie obrazują poszczególne skojarzenia – sposoby rozwiązania problemu.
