Zaniżona samoocena, a zdrowie psychiczne
Poczucie własnej wartości, zwane również samooceną, to kluczowy element życia emocjonalnego i psychospołecznego każdego człowieka. Ten termin obejmuje to przekonanie o własnej wartości, kompetencjach, umiejętnościach i znaczeniu w społeczeństwie. Jednak czy niskie poczucie własnej wartości może być uważane za chorobę lub stan, który można stwierdzić na podstawie objawów? Jest to istotne pytanie, ponieważ samo w sobie niskie poczucie własnej wartości nie jest jednostką chorobową, ale może mieć wpływ na zdrowie psychiczne i emocjonalne jednostki. Niskie poczucie własnej wartości to poważny problem, który może dotykać każdego, niezależnie od wieku czy płci. Niskie poczucie własnej wartości i jego objawy mogą znacząco obniżać poziom i komfort życia. Zrozumienie objawów zaniżonej samooceny może pomóc w rozpoznaniu i leczeniu tego trudnego stanu emocjonalnego. Poniżej przedstawiamy, jak rozpoznać jego objawy.
Oznaki niskiego poczucia własnej wartości
Niskie poczucie własnej wartości może być wynikiem wielu czynników. Przekładają się na nie m.in. doświadczenia życiowe, sposób wychowania, presja społeczna. Osoby z niskim poczuciem własnej wartości mogą odczuwać negatywne emocje, takie jak smutek, bezradność, lęk czy poczucie winy, które zdają się dominować ich codzienne życie. Te emocje mogą prowadzić do depresji, zaburzeń lękowych i innych problemów zdrowia psychicznego. Jednak niskie poczucie własnej wartości nie jest bezpośrednią chorobą ani zaburzeniem psychicznym.
Przyczyny zaniżonej samooceny:
- Traumatyczne lub negatywne doświadczenia w dzieciństwie, takie jak prześladowanie, zaniedbywanie, bądź krytyka ze strony rodziny lub rówieśników,
- presja społeczna - oczekiwania społeczne, normy kulturowe, czy wzorce promowane przez media,
- niepowodzenia i porażki zarówno w życiu zawodowym jak i osobistym,
- brak wsparcia emocjonalnego ze strony bliskich,
- depresja i inne zaburzenia psychiczne takie jak zaburzenia lękowe,
- brak osiągnięć lub sukcesów życiowych,
- skłonność do nadmiernego samokrytycyzmu i analizowania każdego błędu,
- brak umiejętności radzenia sobie z krytyką,
- chroniczny stres.
Niskie poczucie własnej wartości - 10 objawów
Jak się przejawia niskie poczucie własnej wartości na codzienne życie osoby? Choć każda z nas jest inna, możemy wyróżnić powtarzający się schemat zachowań, który świadczy o niskim poczuciu własnej wartości. Oto 10 typowych objawów zaniżonej samooceny.
Nadmierne porównywanie się z innymi
Osoby o niskiej samoocenie często porównują się z innymi ludźmi. Może się wydawać, że w porównywaniu się z innymi nie ma nic złego. Niestety w przypadku osób o niskim poczuciu własnej wartości, nadmierne porównywanie się do innych osób nie prowadzi do niczego dobrego. Zapytasz dlaczego? Te osoby zawsze wyciągając wnioski na niekorzyść siebie, co nieuchronnie prowadzi do chronicznego poczucia niższości.
Brak wiary w swoje umiejętności
Kolejny objaw niskiego poczucia własnej wartości to brak wiary we własne umiejętności i możliwości. Wyobraź sobie, że nic co robisz, nie jest wystarczające. W takim przypadku życie nie wyglądałoby na kolorowe, prawda? A teraz uświadom sobie, że właśnie tak wygląda codzienność osób z niskim poczuciem własnej wartości. Osoba z niskim poczuciem własnej wartości może często bagatelizować swoje osiągnięcia i umiejętności, uważając je za niewystarczające.
Unikanie wyzwań
Osoby z niską samooceną często unikają nowych wyzwań i sytuacji. Ze względu na przekonanie o własnej niekompetencji, osoba ta może unikać nowych wyzwań i sytuacji, które wymagają pewności siebie. Unikanie wyzwań przez osoby o niskim poczuciu własnej wartości jest również silnie połączone ze strachem przed porażką. To może prowadzić do stagnacji w rozwoju osobistym i zawodowym.
Trudności w nawiązywaniu relacji
Niskie poczucie własnej wartości może prowadzić do trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi. Dzieje się tak ze względu na lęki i obawy związane z odrzuceniem, ale nie tylko. Osoba z niską samooceną może mieć również trudności w budowaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi, ponieważ obawia się, że nie jest wystarczająco dobra dla innych.
Zobacz także:
Perfekcjonizm
Niektóre osoby z niską samooceną mogą stawiać przed sobą niewykonalne zadania, mieć niezwykle wysokie standardy, które są niemożliwe do spełnienia i perfekcjonistyczne oczekiwania. Ten perfekcjonizm u osób z niskim poczuciem własnej wartości prowadzi do chronicznego stresu i wiecznego niezadowolenia z własnych osiągnięć.
Przesadna samokrytyka
Osoby z niską samooceną często są bardzo surowe wobec siebie. Często krytykują się za najmniejsze błędy i niedoskonałości. Przesadna samokrytyka ma znaczący wpływ na codzienne życie osób z niską samooceną. Budzi ona wiele wewnętrznego napięcia, ponieważ osoba z niskim poczuciem własnej wartości ciągle obawia się popełnienia błędu. Po drugie, prowadzi do utraty pewności siebie i ogranicza zdolność do podejmowania ryzyka, co z kolei utrudnia rozwijanie się i osiąganie celów życiowych.
Unikanie chwalenia się sukcesami
Znasz osobę, która na każdy komplement odpowiada "tak, ale"? Może sama jesteś taką osobą. Unikanie chwalenia się sukcesami to też objaw niskiego poczucia własnej wartości. Dzieje się tak, ponieważ takie osoby często się nie doceniają. Nawet jeśli w pewnych dziedzinach życia odnoszą sukcesy, nie potrafią ich dostrzec. Niskie poczucie własnej wartości może prowadzić do unikania chwalenia się swoimi sukcesami, nawet jeśli są one zasłużone.
Poczucie winy i wstydu
Osoby z niską samooceną często doświadczają uczucia winy i wstydu, nawet za sprawy, za które nie są odpowiedzialne. Poczucie winy i wstydu może być bardzo obciążające dla osób z niską samooceną. Często przeżywają one te uczucia nawet w sytuacjach, w których nie mają realnego powodu do ich odczuwania. Może to prowadzić do izolacji społecznej i unikania kontaktu z innymi ludźmi, aby uniknąć konfrontacji z tymi uczuciami.
Lęk przed krytyką
Osoby z niską samooceną często boją się krytyki innych ludzi. Za wszelką cenę będą starały się unikać sytuacji, w których mogą być narażone na ocenę. Lęk przed krytyką jest naturalną konsekwencją niskiej samooceny. Osoby o niskiej samoocenie często obawiają się oceny innych, ponieważ boją się usłyszeć negatywną opinię o sobie. Mogą unikać wyrażania swoich myśli i uczuć, aby uniknąć ewentualnej krytyki. Prowadzić to do trudności w komunikacji i budowaniu zdrowych relacji interpersonalnych.
Depresja i lęki
Psychika człowieka jest niezwykle skomplikowana, a wszelkie negatywne stany mogą być od siebie zależne. Niskie poczucie własnej wartości może być powiązane z depresją, lękami i innymi problemami zdrowia psychicznego. W takim przypadku warto podjąć nie tylko leczenie farmakologiczne, również psychoterapię, aby pracować nad samooceną.
Jeśli rozpoznajesz te objawy u siebie lub u kogoś bliskiego, ważne jest, aby poszukać wsparcia i pomocy. Terapeuta lub psycholog może pomóc w pracy nad poprawą poczucia własnej wartości i rozwijaniu pewności siebie. Pamiętaj, że każda osoba zasługuje na miłość i szacunek, niezależnie od swojego poziomu samooceny.
Jak zachowuje się osoba o niskiej samoocenie?
Osoby z niskim poczuciem własnej wartości często wykazują charakterystyczne zachowania i reakcje, które odzwierciedlają ich trudności z samooceną. Oto kilka sposobów, w jakie osoba o niskiej samoocenie może zachowywać się na co dzień:
Unikanie odpowiedzialności
Osoba o niskim poczuciu własnej wartości może często unikać odpowiedzialności za swoje czyny i decyzje. Mogą przypisywać swoje niepowodzenia lub błędy innym lub okolicznościom, zamiast brać na siebie odpowiedzialność.
Izolacja od innych ludzi
Niskie poczucie własnej wartości może prowadzić do unikania kontaktów społecznych. Osoba ta może unikać spotkań towarzyskich, boi się wyjść poza swoją strefę komfortu i inicjować nowe znajomości.
Brak asertywności
Osoby z niskim poczuciem własnej wartości często mają trudności z wyrażaniem swoich potrzeb i opinii. Mogą unikać konfliktów za wszelką cenę, co prowadzi do braku asertywności.
Przesadna skromność
Osoby o niskiej samoocenie mogą być nadmiernie skromne i nie doceniać swoich osiągnięć. Nie potrafią przyjąć komplementów lub uważają, że nie zasługują na uznanie.
Negatywna autoprezentacja
Osoba z niskim poczuciem własnej wartości może mówić o sobie w negatywny sposób, podkreślać swoje wady i niedoskonałości, unikając rozmowy o swoich sukcesach lub pozytywnych cechach.
Zaniedbywanie siebie
Osoba o niskim poczuciu własnej wartości może zaniedbywać opiekę nad sobą, zarówno nad zdrowiem fizycznym, jak i emocjonalnym. Może nie dbać o swoje zdrowie, wygląd czy samopoczucie.
Uzależnia swoją wartość od opinii innych ludzi
Osoby z niskim poczuciem własnej wartości często uzależniają swoją samoocenę od opinii innych. Jej siła zależny od pozytywnego potwierdzenia ze strony innych ludzi.
Unikanie wyzwań i ryzyka
Osoby o niskiej samoocenie mogą unikać nowych wyzwań i sytuacji, które wymagają pewności siebie, ponieważ obawiają się porażki.
Poczucie winy i wstydu
Osoby o niskim poczuciu własnej wartości mogą często przeżywać poczucie winy i wstydu, nawet za sprawy, za które nie są odpowiedzialne.
Brak wiary we własne umiejętności i możliwości
Osoba z niskim poczuciem własnej wartości może nie wierzyć w swoje umiejętności i możliwości, co ogranicza ich potencjał i rozwój.
Rozpoznanie tych zachowań może pomóc zarówno osobie dotkniętej niskim poczuciem własnej wartości, jak i jej bliskim w zrozumieniu i wsparciu w procesie pracy nad poprawą samooceny. Warto pamiętać, że każda osoba zasługuje na miłość, szacunek i wsparcie, niezależnie od swojego poziomu samooceny.
